به گزارش روابط‌عمومی سندیکای صنایع کنسرو ایران و به نقل از روابط‌عمومی گمرک ایران، بررسی‌های صورت گرفته از سوی این نهاد اجرایی نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از تاخیرها و رسوب کالاهای وارداتی در مبادی ورودی کشور، ناشی از عوامل خارج از اختیار گمرک است.
در گزارش جدید این سازمان، ۱۰ عامل عمده در ایجاد ماندگاری کالا در گمرکات کشور شناسایی و معرفی شده است.
بر اساس این گزارش، مهم‌ترین موانع قانونی و فرآیندی که منجر به کندی ترخیص کالاها می‌شود به شرح زیر است:
۱. مقررات پیچیده و غیرضرور: لزوم مقررات‌زدایی با استناد به تبصره ماده ۴ قانون مقررات صادرات و واردات، که تمام بخشنامه‌ها باید از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شود.
۲. نحوه تخصیص ارز توسط بانک مرکزی: مطابق تبصره ۳ ماده ۷ الحاقی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز (مصوب ۱۴۰۰)، ترخیص کالا بدون صدور کد منشأ ارز از سوی بانک مرکزی ممکن نیست.
۳. طولانی بودن فرآیند اخذ مجوزها: از جمله مجوزهای سازمان استاندارد، سازمان انرژی اتمی، وزارت بهداشت، قرنطینه‌های دامی و گیاهی، دامپزشکی و سازمان محیط زیست.
۴. اصلاحیه ماده ۵ آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات: الزام به ثبت سفارش و آماری قبل از تخلیه کالا، که به بروز رسوب دائمی منجر می‌شود.
۵. کندی فرآیند اصلاح و ویرایش ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت.
۶. تغییرات مستمر در مأخذ حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده.
۷. عدم امکان اظهار کالا بدون تخصیص ارز توسط بانک مرکزی.
۸. ممنوعیت تخلیه کالا در اماکن گمرکی بدون ثبت سفارش.
۹. اجرای مقررات قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص بندهای متعدد از جمله تبصره ۳ ماده ۷ و بندهای ز و پ از مواد ۱ و ۲ قانون مذکور.
۱۰. تأخیر در اظهار کالا از سوی صاحبان آن به دلیل انتظار برای صدور مجوزها و نگهداری کالا در اختیار سازمان‌های تحویل‌گیرنده از جمله سازمان بنادر و شرکت انبارهای عمومی.
گمرک ایران با تاکید بر اینکه بسیاری از عوامل یاد شده خارج از حوزه اختیارات این سازمان هستند، اقدامات متعددی را در چارچوب اختیارات قانونی برای تسهیل ترخیص کالاها و کاهش رسوب آن‌ها در دستور کار قرار داده است. اهم این اقدامات عبارتند از:
دریافت ضمانت‌نامه بانکی بابت حقوق ورودی و مالیات.
ترخیص کالاهای اساسی با حداقل مدارک.
ترخیص اعتباری کالاهای اضطراری.
ترخیص نود درصدی بر اساس فهرست‌های اعلامی مراجع ذی‌ربط.
ترخیص نسیه کالاها برای کمک به نقدینگی واردکنندگان.
استفاده از ظرفیت حمل یکسره جهت تسریع فرآیند ترخیص.
ترخیص فوری لوازم یدکی خط تولید با بهره‌گیری از بند (۱) ماده (۳۸) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات.
افزایش کارشناسان گمرکات اجرایی برای تسریع در ترخیص کالا.
ترخیص موارد فوری با استفاده از ظرفیت ماده ۴۲ قانون امور گمرکی.
افزایش شیفت‌های کاری برای ترخیص ۲۴ ساعته کالاهای اساسی و ضروری.
تعیین تکلیف کالاهای متروکه و تسریع در انجام تشریفات گمرکی مربوطه.
قرار دادن کالاهای اساسی و مواد‌اولیه خط تولید در مسیر سبز برای کاهش زمان ترخیص.
انجام سریع تشریفات ترانزیت داخلی کالاها پس از درخواست صاحب کالا یا مرجع تحویل‌گیرنده.
افزایش تعداد انبارهای اختصاصی برای انتقال سریع کالاهای واحدهای تولیدی.