فعالان حوزه سلامت و صنعت دارو در نشستی که توسط فدراسیون اقتصاد سلامت در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد، به بررسی مساله «تعارض منافع» در حوزه سلامت به‌ویژه سازمان غذا و دارو پرداخته و خواستار اصلاح اساسنامه این سازمان و کارکرد دیگر نهادهای درگیر تعارض منافع شدند. در این نشست همچنین اشاره شده که طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع مسکوت مانده است.
در نشستی با حضور کارآفرینان و صاحب‌نظران حوزه سلامت و صنعت دارو، چالش‌ها و راهکارهای مدیریت تعارض منافع در سازمان غذا و دارو مورد نقد و بررسی قرار گرفت. این نشست از سوی فدراسیون اقتصاد سلامت با همکاری اتاق بازرگانی تهران و کمیسیون اقتصاد سلامت این اتاق، برگزار شد و طی آن، متخصصان حوزه سلامت و صنعت دارو درباره آسیب‌های وارد شده به این صنعت از عدم مدیریت بهینه تعارض منافع در سازمان غذا و دارو سخن گفتند و راهکارهایی نیز برای برون‌رفت از آن ارائه دادند.
در این جلسه، رئیس اتاق تهران تعارض منافع سازمان غذا و دارو را یک مسئله حل ناشده طی چند دهه گذشته عنوان و تصریح کرد برای تحقق مدیریت تعارض منافع، ابتدا باید زیرساخت‌های کشور اصلاح شود.
به گزارش روابط عمومی سندیکای صنایع کنسرو ایران به نقل از اتاق تهران، محمود نجفی‌عرب با بیان اینکه به نظر می‌رسد گروه‌هایی در کشور هستند که تعارض منافع فعلی در سازمان غذا و دارو با منافع اقتصادی آنها گره خورده، گفت: این گروه‌ها اجازه اصلاح تعارض منافع در این سازمان را نمی‌دهند.
او در ادامه سخنان خود به معضل یارانه پنهان انرژی اشاره کرد و آن را مصیبت بزرگ برای اقتصاد کشور توصیف کرد و افزود، محاسبات اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد که ارزش یارانه پنهان در بخش انرژی به 160 میلیارد دلار می‌رسد. وجود ناترازی‌ها در کشور از جمله در بخش انرژی، ناشی از حکمرانی بد و نامطلوب است. بنابراین برای ساماندهی به تعارض منافع باید حکمرانی خوب را در تمام بخش‌ها ایجاد کرد.
نجفی‌عرب افزود: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خودش تولیدکننده تعارض منافع است. برای مثال در حالی که این وزارتخانه، هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده است، رگولاتوری صنعت را نیز در دست دارد. تا زمانی که امضاهای طلایی در سیستم حکمرانی کشور از بین نرود امکان ندارد بتوانیم تعارض منافع را مدیریت کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی تهران در پایان سخنان خود اعلام کرد که اتاق تهران آماده همکاری با نهادها و تشکل‌های اقتصادی بخش خصوصی در زمینه تدوین مطالعات و پژوهش‌هایی در حوزه حکمرانی خوب است که حاوی نتایجی کاربردی برای ارائه به سیاستگذار و مسوولان نظام حکمرانی اقتصادی کشور باشد.
اساسنامه سازمان غذا و دارو نابالغ است
در ادامه این جلسه، رئیس فدراسیون اقتصاد سلامت ایران با تاکید به اینکه در راستای بد استفاده کردن از نظام‌های دنیا نیاز به روشنگری داریم، تصریح کرد که از جمله این نظام‌ها، تعارض منافع است و باید به گونه‌ای به آن پرداخته شود که تعارض منافع در خدمت بهره‌وری، کارآمدی و ساخت آینده بهتر باشد.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، عباس کبریایی‌زاده با بیان اینکه با حکمرانی خوب، می‌توان به مدیریت بهینه در تعارض منافع دست پیدا کرد، تصریح کرد که حکمرانی سلامت بدون حکمرانی ملی و فراملی مفهوم و معنی ندارد.
وی ادامه داد: برای مدیریت تعارض منافع و حکمرانی خوب در نظام سلامت کشور، باید به راهکارها و توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت که در این زمینه‌ها، مکتوبات سازنده‌ای دارد، مراجعه کنیم.
همچنین، امیرحسین تکیان، استاد گروه مدیریت سیاستگذاری و اقتصاد سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیز در این نشست، به تشریح پژوهشی با موضوع تعارض منافع و حکمرانی نظام دارو در ایران، پرداخت. وی با این توضیح که تعارض منافع، باید مدیریت شود و مدیریت درست نیاز به حکمرانی خوب دارد، مشارکت مردم در تصمیم‌سازی‌های مرتبط با دارو، پاسخگویی اجتماعی، حسابرسی و شفافیت را از جمله احکام حکمرانی خوب در حوزه سلامت عنوان کرد.
تکیان سپس یادآوری کرد که در قرن بیست‌ویکم، از بیش از یک دهه گذشته، کشورها به سمت حکمرانی هوشمند که مبتنی بر داده‌های بزرگ است، گام برداشته‌اند و حکمرانی برای سلامت را در پیش گرفته‌اند. این پژوهشگر سپس، بر ایجاد حکمرانی سه‌گانه دولت، ملت و جامعه مدنی تاکید کرد و نهادسازی را یادآور شد.
وی با بیان اینکه تعارض منافع یک فعل نیست، بلکه یک موقعیت است، افزود: تعارض منافع یک موقعیت خنثی است و فردی که در جایگاه این موقعیت قرار دارد، باید تلاش کرد که او را به خوبی کنترل کرد.
تکیان سپس با بیان اینکه سازمان غذا و دارو در ایران اختیارات بسیار گسترده دارد، افزود: اساسنامه این سازمان بسیار نابالغ است. این نهاد با قیمت‌گذاری هم می‌خواهد از تولیدات داخلی حمایت کند و هم از اقشار آسیب‌پذیر، حال چگونه این سازمان می‌تواند به تعادل و توازنی منصفانه و توسعه‌دهنده منجر شود؟
به گفته وی، وظیفه قیمت‌گذاری دارو باید به ارکان تاثیرگذار بازار یعنی شرکت‌های داروسازی و بیمه سپرده شود و در عین حال، رانت حذف و خصوصی‌سازی شکل گیرد.
به‌سازی و بازسازی نهادهای از ریخت‌افتاده
حسن فروزان‌فرد، رئیس کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران نیز در این گردهمایی، در سخنانی تعارض منافع را مغایر با تضاد منافع بیان کرد و افزود: در مورد مسئله نهادسازی، در کشور دچار از ریخت‌افتادگی نهادی هستیم به طوری که در حالی بسیاری از نهادها را داریم اما کارکرد خود را انجام نمی‌دهند.
وی با بیان اینکه سازمان غذا و دارو نیز کارکرد اصلی خود را از دست داده‌است، افزود: بنابراین، به ساخت و ایجاد نهاد جدید نیازی نیست و باید نهادهای از ریخت افتاده را اصلاح کنیم.
فروزان‌فرد سپس، چهار عرصه اصلی مدیریت تعارض منافع را اجتناب، افشا، پاپس کشیدن و استنکاف عنوان کرد و در ادامه یادآور شد که از سوی کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران، سند مدیریت تعارض منافع در سازمان‌ها که ترجمه مکتوبات و توصیه‌های اتاق بازرگانی بین‌الملل است، تهیه شده و در همایش مبارزه با فساد که 19 آذرماه امسال برگزار می‌شود، از آن رونمایی خواهد شد.
سازمان غذا و دارو باید رگولاتور باشد
در ادامه، محمد عبده‌زاده، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز در سخنانی تصریح کرد که مدیریت تعارض منافع، نباید بهانه‌ای برای تخریب افراد شود و یادآور شد که با حفظ مدیریت تعارض منافع، می‌توان از متخصصان آگاه و مسلط به فن در حوزه سلامت، استفاده کرد.
عبده‌زاده سپس با بیان اینکه ساختار سازمان غذا و دارو باید اصلاح شود، تصریح کرد که این نهاد باید از حوزه بیمه و اقتصاد فاصله گرفته و به سمت رگولاتوری گام بردارد.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران سپس تصریح کرد که با حفظ مدیریت تعارض منافع، باید از مدیران با دانش و آگاه به این حوزه در راس سازمان غذا و دارو استفاده کرد و نباید نگران این بود که مدیر به خدمت گرفته شد، در جایی دیگر نیز مشغول به فعالیت است و با ایجاد شفافیت لازم، این نگرانی را برطرف کرد.
از دیگر اعضای پانل این همایش که به طرح نظرات و دیدگاه‌های خود پرداخت، مهدی مختاری‌پیام از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بود. وی با بیان اینکه برای حل مسئله تعارض منافع، باید به سراغ سازوکارهای اجتماعی رفت، گفت: مشکل تعارض منافع را باید در حکمرانی کشور جست‌وجو کرد.
وی با تاکید بر اینکه برای حل این مشکل، نباید رویکرد تخریبی در پیش گرفت، تصریح کرد که در تعارض منافع حوزه دارو، به جد باید از اقدامات تخریبی پرهیز کرد.
مسکوت ماندن لایحه و طرح مدیریت تعارض منافع
احمد آتش‌هوش، رئیس کمیسیون کمیسیون حقوقی و حمایت‌های قضایی و مقرراتی اتاق ایران نیز در سخنانی، با بیان اینکه تعریف تعارض منافع باید به قانون تبدیل شود، افزود: لایحه و طرح مدیریت تعارض منافع در مجلس به دلیل تعارض منافع، مسکوت مانده است.
وی با بیان اینکه در ارتباط با تعارض منافع، قانون نداریم، افزود: تصویب قانون مدیریت تعارض منافع در مجلس از سوی اتاق تهران پیگیری شود تا ضمانت اجرا داشته باشد.
در ادامه،حاضران در این جلسه به طرح نظرات و پرسش‌های خود پیرامون تعارض منافع و ویژگی‌های مدیریت در این بخش پرداختند و اعضای پانل نیز به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دادند.
